Vijf vragen aan Greet Herssens, directrice centrum ZitStil, dat er is voor mensen met een ‘bijzonder brein’ zoals zij de groep personen met ADHD en andere gedragsstoornissen liever noemen.
Wie zijn jullie?
Het Centrum ZitStil is een kennis- en expertisecentrum. We zijn er voor pubers en (jong)volwassenen met ADHD of andere ontwikkelingsstoornissen. Maar zeker ook voor alle mensen in hun omgeving die er mee te maken krijgen zoals ouders, leerkrachten, werkgevers, vrienden, voetbaltrainers… Eigenlijk hebben we het niet zo graag over een handicap, we spreken liever over mensen met een bijzonder brein.
ADHD wordt vaak enkel geassocieerd met hyperactiviteit. En inderdaad: ze zijn nogal eens druk en zeer aanwezig, beweeglijk en kunnen moeilijk ‘stil zitten’. Maar bij sommigen is dat hyperactieve niet aanwezig. Het is dus slechts één van de kenmerken.
Mensen met ADHD hebben vooral een ongelooflijk probleem met het richten van hun aandacht. Organiseren en plannen is voor hen heel moeilijk. Ze komen vaak te laat. Ze vinden niets terug. Hun mailbox is een soep Het gaat echt niet over af en toe eens verstrooid zijn of iets vergeten. Hun aandacht erbij houden, zelfs voor enkele minuten, is een fundamenteel probleem. Ze worden bij het minste afgeleid. Hun brein schiet alle kanten uit.
Nog een kenmerk is hun impulsiviteit. Ze voelen de drang om te reageren op iedere prikkel die binnenkomt. Ze beginnen aan iets nieuw, zonder planning, maar verliezen snel hun interesse. Ze zeggen snel ja, zonder de consequenties te overzien. Meestal zijn ze verbaal sterk en protesteren ze als iets hen niet bevalt en dat kan ongepast overkomen. Ook vrienden of partners haken nog al eens af omdat ze weinig relatiebekwaam zijn. En de aantrekkingskracht van spanning en avontuur maakt dat ze gemakkelijker in de gevarenzone van middelenmisbruik terechtkomen
Wat doen jullie?
Wij focussen op drie zaken. Sensibiliseren, kennis en inzicht verspreiden en mensen helpen bij de vaardigheden die nodig zijn om samen te leven met iemand met een ontwikkelingsstoornis. Want kennis hebben is één ding, maar weten hoe je ermee kan omgaan is nog iets anders.
Waarom zijn jullie nodig?
Er is veel verdriet en leed bij jongeren met ADHD en hun ouders. Bovendien is het een problematiek voor heel je leven, het groeit er niet uit. Dus het heeft impact op de studieresultaten, diploma’s, de loopbaan en alle soorten van relaties. Ze krijgen heel wat teleurstellingen te verwerken. En er is weinig begrip in onze samenleving voor wie ‘anders’ is. Er wordt te veel gefocust op tekorten. Anders wordt snel ‘niet normaal’.
Nochtans zijn de cijfers hoog. Vergelijken we met internationaal onderzoek dan zouden er in Vlaanderen 308.000 mensen beantwoorden aan de diagnose ADHD. Tel daarbij hun vaders, moeders, broers, zussen of partners die in hetzelfde gezin leven, maar ook leerkrachten, collega’s, vrienden,… Dan kan je zeggen dat minsten 1 000 000 mensen dagelijks te maken krijgt met de gevolgen van een ontwikkelingsstoornis.
Die cijfers zijn hoog en toch wordt er nog veel te weinig aandacht aan gegeven. Er is echt veel te weinig begrip voor die impact. Deze jongeren en volwassenen met ADHD zijn normaal begaafd, hebben heel veel talenten en mogelijkheden. Maar die gaan helaas verloren omdat men eenheidsworst blijft aanbieden en vooral inzet op het proberen weg te werken van hun mankementen. Zo verspil je enorm veel talent en krijg je heel veel verdriet en leed.
Wat betekent inclusie voor jullie?
Kinderen die vanaf hun acht, negen jaar merken dat ze anders zijn en dus andere methoden of aanmoediging nodig hebben, moeten toch vele uren aan schoolse prestaties spenderen, terwijl het klassieke doorsnee aanbod voor hen gewoon niet werkt. Ze zijn voor hun leven getekend en hun zelfvertrouwen en levenslust wordt ondermijnd maar vooral: hun talenten worden niet ontwikkeld! Wat een enorm verlies voor henzelf én voor de samenleving.
Je kunt dus veel meer winst halen door op zoek te gaan naar wat goed gaat, en dat nog versterken. Dat is inclusie voor ons. Mensen met ADHD zijn namelijk heel interessant, omdat ze vaak creatief zijn, buiten de lijntjes kleuren en fantastische ideeën hebben. Dat is echt een meerwaarde.
Onze wereld is helaas gericht op de middenmoot. En de uitersten van wat dan ook worden aan hun lot overgelaten. Ons onderwijs is niet uitgerust voor mensen met een ander brein die op een andere manier leren. Ik neem leerkrachten dat niet kwalijk. Ze worden daar niet op voorbereid. Maar je kan niet toelaten dat mensen met een beperking uit de samenleving vallen of er geen volwaardig deel van uitmaken.
Ik spreek nu vooral voor mensen met een ontwikkelingsstoornis, maar inclusie gaat veel breder. Het gaat ook over kleur, leeftijdsdiscriminatie, religie...
Waarom geloven jullie in de InclusieAmbassade?
Wil je invloed hebben, wil je de beleidsmensen en de samenleving beïnvloeden, dan werk je beter samen. Wij willen onze krachten bundelen!
Daarom is de InclusieAmbassade voor ons belangrijk. Het mag stilaan gaan veranderen. Mensen mogen niet uitgesloten worden omdat ze anders zijn, of een ander brein hebben. Strijden tegen die uitsluiting bindt de organisaties van de InclusieAmbassade.
Breindiversiteit op de werkvloer: kansen en uitdagingen
Almaar meer bedrijven en organisaties omarmen diversiteit en investeren erin. Wat als ze dat diversiteitsstreven ook gaan toepassen op hoe hersenen van elkaar verschillen? Kan meer aandacht voor breindiversiteit, ook neurologische diversiteit of neurodiversiteit genoemd, ertoe leiden dat mensen met ADHD gemakkelijker een job vinden, hun job langer behouden en meer plezier uit hun job halen?
